Het menselijk tekort

Afgelopen donderdag met hoge verwachtingen gaan kijken naar The Black Dahlia en er eerlijk gezegd met divergerende gevoelens van terug gekomen. Enerzijds omdat ik een parkeerboete mocht ontvangen (ik meende dat je na zevenen niet meer hoeft te betalen) en anderzijds omdat Scarlett Johansson geweldig tegenviel. De Palma heeft haar miscast, want ik ga ervan uit dat een regisseur van dat kaliber zijn acteurs niet opgelegd krijgt door de perfide studiobazen. Ze ziet er uit als een fiftiesgodin (die angoratruitjes!) maar haar angelieke trekken zaten danig in de weg om geloofwaardig een manipulerende maar onweerstaanbare fatale vrouw te incarneren. Het echte magnetisme van dienst was Hillary Swank als foute dochter (maar het blijft lang geheim van wie …). Ze knalt moeiteloos door het plafond van de stoutheidstest waarover één van de Radio-Donnadelletjes het afgelopen vrijdag over had. Voor het overige was het een briljant kwadraat van het film noir genre, propvol met referenties voor filmkenners, maar ik verwacht meer dan dat. En niet alleen ik, blijkbaar…

Het decorwerk, de comic book-kinnen van de mannelijke helden, de voice-off, het luxaflex-schaduwenspel, de donkere driften… De lijst is inderdaad lang en voornaam. Maar de hoofdpijnverwekkend labyrinthische plot danken we aan de verknipte James Ellroy, de schrijver van het boek waarop de film is gebaseerd. Het deed me denken aan de verfilming van Raymond Chandler’s The Big Sleep. Tijdens de opnames discussieerde regisseur Howard Hawks met zijn leading man Humphrey Bogart over de vraag of een bepaald personage nu vermoord was of zelfmoord pleegde. Hawks belde Chandler om het meningsverschil te beslechten. Die moest opbiechten dat hij het eigenlijk ook niet goed wist. Over Chandler gesproken! Hij was de schrijver van de film The Blue Dahlia uit 1946 met de grote Alan Ladd (de in feite eerder in de kindermaten viel) én inspiratie voor de naam die de pers aan de in 1947 vermoorde Elisabeth Short gaf, op wiens moordzaak Ellroy zijn boek inspireerde. Labyrinthisch genoeg?

Is het niet zo dat kunst het vermogen bezit om ons, met of tegen onze zin, te confronteren met emoties, het wezen prettige of nare? De gruwel van de moord op Elizabeth Short en alles wat daarmee verbonden blijkt, was er voor Lien in ieder geval te veel aan, wat haar postcinematisch humeur danig bedierf. Ik herinner me hoe zij en vele anderen gelijkaardige reacties vertoonden na visie van Kubricks Eyes Wide Shut, een genadeloze dissectie van het huwelijk gebaseerd op Arthur Schnitzlers Traumnovelle, die wellicht ook de ogen van Tom Cruise en Nicole Kidman wijder opende dan ze verwacht hadden. Ook Mulholland Drive van David Lynch, over de etterbuil onder de Hollywoodse zon, had dat polariserende effect onder de filmliefhebbers. Kunst of exploitatie?

Toch bewondering voor De Palma, hoor. Omdat het een verfilming van een boek is, moet je hem op de eerste plaats beoordelen op zijn cinematografische prestatie. Hij heeft via zijn beeldentaal de onrustwekkende inhoud van het boek mee versterkt, zodat vele scènes uit The Black Dahlia nog dagen in mijn hoofd zullen rondspoken.

Over prettigere dingen schrijft u zo snel mogelijk

Karel